Vrouwen gered uit de concentratiekampen Ravensbrück en Neuengamme
Het boek is verkrijgbaar als Paperback voor € 10,50 bij https://www.lulu.com/shop/jan-van-ommen/1945-naar-zweden/paperback/product-6jgr65.html?q=jan+van+ommen&page=1&pageSize=4 en als E-boek voor € 5,- bij https://www.lulu.com/en/en/shop/jan-van-ommen/1945-naar-zweden/ebook/product-w7p7jr.html
Einde 2014 ontving ik een aanvraag uit Nederland. Het ging om een incident tijdens de evacuatie van vrouwen uit het concentratiekamp Ravensbrück. Henny Blok zocht naar de omstandigheden van de dood van zijn tante Neeltje Blok die in april 1945 dodelijk verongelukte op weg van Ravensbrück naar Zweden. Geallieerde vliegers hadden de voertuigkolonnes in Noord Duitsland aangegrepen. Men had mij gevraagd omdat er in maart 2014 een artikel van mij in het Bulletin van de “Stichting Vriendenkring Neuengamme” over Nederlandse vrouwen in concentratiekampen verscheen. Het ging over de kampen Horneburg en Reichenbach en Neeltje Blok was, voor haar terugkeer naar Ravensbrück in Horneburg geweest. Ik ben vol goede moed aan het werk gegaan. Per slot van rekening woon ik in Noord Duitsland, ik heb goede contacten met de gedenkplaats Ravensbrück, ik ben met een Zweedse vrouw getrouwd en wij woonden acht jaren in Denemarken. Het is me niet gelukt. Van een aantal vrouwen kon ik vaststellen waar ze stierven en hun laatste rustplaats vonden. Van Neeltje Blok kon ik niet vinden in welk incident ze om het leven kwam en we kunnen slechts vermoeden dat ze in Lübeck werd begraven. Wel leverde het onderzoek uitgebreid materiaal over de evacuatie van ongeveer 7100 vrouwen vanuit Ravensbrück en over nog eens 2900 vrouwen vanuit Hamburg naar Zweden en onbekende feiten over de ramp in de Lübecker bocht. De geschiedenis van de evacuatie van Ravensbrück houdt meer in dan het verhaal van “de Witte Bussen”. Dit bericht beschrijft de tragische beschietingen van de voertuigen met de vrouwen op weg naar Zweden en werpt nieuw licht op de rol van de verschillende deelnemers aan de reddingsactie. Het succes van de actie is te danken aan de juiste mensen op de juiste tijd op de juiste plaats. Het is minder het resultaat van de onderhandelingen tussen de Zweedse graaf Folke Bernadotte en de beruchte Heinrich Himmler. De Nationaalsocialisten hielden niet woord en maakten geen noemenswaardige concessies totdat er geen uitweg meer was. In het geval van Ravensbrück was dat het geval toen de Sovjet troepen op 21 april 1945 Berlijn bereikten.
Inhoud
Voorwoord
Welke gevangenen zouden gered worden? 3
Joodse gevangenen 4
De redding 6
De leder mantel mannen 10
De situatie in Noord Duitsland aan het einde van de oorlog 11
De toestand van de vrouwen 11
De aankomst in Denemarken 13
De hemel van Skatås 13
Het dilemma 15
De redders 17
De Zweden 17
Erik Ringman en Gösta Hallquist 20
De Denen 22
De Noren 23
Het Internationale Rode Kruis 25
De kerken 33
De Duitsers 34
De beschietingen 37
De beschieting bij Schwerin 40
De beschieting bij Wismar 43
De slachtoffers van Wismar 49
De beschieting bij Plön 50
Overzicht van de Nederlandse slachtoffers, de Duitse Änne Kassing en Sophie Dehm en twee chauffeurs. 53
Friendly Fire 57
De Transporten uit Ravensbrück 59
Het onderzoek 60
Franse vrouwen via Zwitserland naar Frankrijk 60
Scandinavische vrouwen naar Zweden 61
Ziekentransport van Franse vrouwen onder leiding van Arnoldsson 62
Het 1ste transport van luitenant Svenson en kapitein Folke. 63
De transporten van luitenant Hallquist en Pontoppidan Sørensen 63
De verschillende wegen der verongelukten uit het konvooi van Hallquist 65
Vrouwen uit het buitenkamp AL Malchow 70
Het 2de Transport van luitenant Svenson 72
Samenvatting 73
Treintransport uit Ravensbrück 73
Met Ritmeester Ankarcrona uit Neubrandenburg 74
Met de schepen SS Lillie Mathiessen en SS Magdalena naar Trelleborg 75
Een reder vertelt 78
De ramp in de Lübecker Bucht 79
In het ziekenhuis in Denemarken 82
Die achterbleven in Ravensbrück 83
Het transport uit Hamburg naar Zweden 87
Naar huis 97
In Zweden gebleven 98
Bronnen 100
Archieven en helpende handen 102
Het internet 105
Personen register 107